Zzp’er of dienstverband? Vanaf 1 januari controles schijnzelfstandigheid

Laatste update: 23-08-2024 Leestijd: 3 min Door: Leonard

Ben jij volgens de Belastingdienst een echte zzp’er, of zou je eigenlijk in loondienst moeten? Het heeft jaren geduurd, maar vanaf 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst de wet DBA actief handhaven. Hiermee wil de fiscus schijnzelfstandigheid voorkomen. Wat houdt deze wet ook alweer in, en welke gevolgen heeft dit voor jou als zzp’er?

In dit artikel:

1. Wat is de wet DBA ook alweer?
2. Handhaving uitgesteld
3. Wet DBA per 1 januari gehandhaafd
4. Voorbereiden op 1 januari: wat kun je nu doen?

Wat is de wet DBA ook alweer?

De wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA) is in 2016 ingevoerd om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Het doel van de wet is om te zorgen dat zelfstandigen echt als ondernemer en niet als verkapte werknemer werken. Volgens de wet DBA is iemand in loondienst als er sprake is van werkgeversgezag, een beloning en als de werkende zelf het werk moet uitvoeren.

Om werkgevers en zzp’er te helpen een dienstverband uit te sluiten, werden modelovereenkomsten geïntroduceerd die goedgekeurd moesten worden door de Belastingdienst.

Handhaving uitgesteld

De wet DBA werd met veel kritiek ontvangen. De invoering van de Wet DBA zorgde namelijk voor veel onzekerheid in de markt. Opdrachtgevers werden terughoudend in het inhuren van zzp’ers, uit angst dat de arbeidsrelatie alsnog als een dienstverband zou worden aangemerkt. Hierdoor raakten zelfstandigen hun opdrachten kwijt.

Als reactie hierop stelde de overheid in 2016 een ‘handhavingsmoratorium’ in. Dit betekent dat de Belastingdienst tijdelijk niet zou handhaven op overtredingen van de Wet DBA, tenzij er sprake was van ‘kwaadwillendheid’. Eigenlijk was dit moratorium bedoeld als tijdelijke maatregel. Door de aanhoudende problemen met wetgeving bleef het van kracht.

Wet DBA per 1 januari gehandhaafd

Vanaf januari 2025 zal de Belastingdienst opnieuw actief controleren op schijnzelfstandigheid. Lijkt jouw opdracht wel erg veel op het werk van medewerkers in loondienst? Dan kan de Belastingdienst je klus alsnog aanmerken als dienstverband, en besluiten om loonheffingen en boetes op te leggen aan de opdrachtgever én opdrachtnemer. Als zzp’er zou je dan aanspraak kunnen maken op werknemersbescherming. Denk hierbij aan loondoorbetaling als je ziek bent en pensioenopbouw.
Veel zzp’ers willen helemaal niet in loondienst, en zijn bang opdrachten kwijt te raken door het aflopen van het handhavingsmoratorium. Dit zou grote gevolgen hebben voor de Nederlandse arbeidsmarkt. Volgens het CBS zijn maar liefst één op de vijf ‘banen’ zzp-klussen. Verder groeide het aantal banen in Nederland in het tweede kwartaal van 2024 met 22.000, waarvan maar liefst 17.000 voor zelfstandigen.

Voorbereiden op 1 januari: wat kun je nu doen?

Het is een goed idee om je alvast voor te bereiden op de handhaving van de wet DBA. Door deze drie stappen te volgen, laat je je niet verrassen:

1. Beoordeel je opdrachten
   Kijk nog eens kritisch naar je lopende opdrachten. Ben je hierin echt ondernemer? Draag je bijvoorbeeld genoeg ondernemersrisico, kun je zelf je tarief bepalen en bepaal je zelf hoe je de opdracht uitvoert?
2. Werk met modelovereenkomsten
   Het is een goed idee om te gaan werken met modelovereenkomsten die door de Belastingdienst zijn goedgekeurd. Heb je al een modelovereenkomst? Controleer dan of de praktijk overeenkomt met wat je op papier hebt staan.
3. Houd een strakke administratie bij
   Zorg dat alle afspraken en werkzaamheden duidelijk zijn vastgelegd. Dit kan later als bewijs dienen voor het geval de Belastingdienst vragen stelt over de arbeidsrelatie.