De zorgdriehoek bij het pgb

Laatste update: 08-11-2023 Leestijd: 5 min Door: Redactie ZZP Servicedesk

Er zijn zorgvragers die een persoonsgebonden budget (pgb) ontvangen van de overheid. Hiermee kunnen zij zelf de zorg en de zorgaanbieder ‘inkopen’. Bij een klein aantal zorgvragers bestaat het idee dat een zzp’er niet hoeft te rapporteren, geen zorgdossier heeft en incidenten niet hoeft te melden. Er is zelfs een kleine groep die dit probeert te verbieden. Het is belangrijk te weten wat jouw positie is in deze zogenoemde zorgdriehoek. Zo voorkom je bijvoorbeeld dat je onder toezicht van de inspectie komt te staan. Maar hoe ziet zo’n zorgdriehoek er uit?

Waar sta jij als zzp’er in de zorg?

De zorgdriehoek

De zorgdriehoek waarin jij als zzp’er in de zorg werkt bestaat uit (1) de overheid, (2) de pgb-budgethouder(s) en (3) jijzelf, de zelfstandige zorgverlener. De betrokkenen:

1. De overheid
De overheid stelt wet- en regelgeving op en controleert op de uitvoering daarvan.

2. De budgethouder
De budgethouder is jouw (potentiële) klant en/of de wettelijk vertegenwoordiger. Dit kan een volwassenen zijn die zelf via het pgb de zorg inkoopt. Wanneer iemand dit zelf niet (meer) kan, is er een wettelijk vertegenwoordiger die het budget beheert. Bijvoorbeeld bij kindzorg, waarbij een ouder zowel de wettelijk vertegenwoordiger is als budgethouder.

3.Zzp’er in de zorg
Je kunt als zorgprofessional zorg verlenen vanuit diverse wetgevingen. Wanneer het gaat om pgb zorg, kan dit betaald worden uit de Wet Langdurige Zorg (WLZ), de Zorgverzekeringswet (ZvW)*, de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) of de Jeugdwet (JW).

*De ZvW laten we hier buiten beschouwing, omdat de zorgverzekeraar de betalingen van het pgb regelt vanuit de Zorgverzekeringswet.

Overheidsinstanties

De overheid bevordert en bewaakt de kwaliteit van de zorg en heeft een controlerende en faciliterende functie. Je kunt als zzp’er in de zorg met een aantal overheidsinstanties te maken krijgen:

Inspectie Gezondheid & Jeugd (IGJ)
Het IGJ bewaakt de veiligheid en de kwaliteit van de zorg in Nederland. Het kan dus voor komen dat je een bezoek krijgt van deze inspectie. Zij zullen jouw onderneming doorlichten en kijken of je wel voldoet aan alle eisen rondom de wet- en regelgeving.

Sociale Verzekeringsbank
De Sociale Verzekeringsbank zorgt voor het uitbetalen van het pgb-budget aan zzp’ers in de zorg. Zij ondersteunt ook de budgethouder bij informatie over het pgb-budget.

Zorginstituut
Het Zorginstituut Nederland speelt een belangrijke rol in het Nederlandse zorgstelsel. Dit instituut houdt zich onder andere bezig met de kwaliteit van de zorg en innovatie in zorgberoepen en –opleidingen. Indien je onder een bepaald kwaliteitskader valt, kan het zijn dat je jouw kwaliteitsgegevens openbaar moet maken.

Gemeenten
De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) en de Jeugdwet (JW) worden door de gemeente uitgevoerd. De eisen die worden gesteld aan de zorg die je levert kunnen per gemeente verschillen. Het is daarom belangrijk dat je bij jouw gemeente navraagt aan welke eisen je als zzp’er in de zorg moet voldoen.

De budgethouder
De budgethouder kan een zorgvrager zijn, maar ook een wettelijk vertegenwoordiger. Deze kan zorg in natura ontvangen hebben en ervoor kiezen om over te stappen naar een pgb. Het voordeel van het pgb kan zijn dat de zorgvrager zelf de zorgverlener kiest uit een kleiner team. In de thuiszorg kan het soms voorkomen dat er per week verschillende mensen langskomen, omdat er bijvoorbeeld wisseling van personeel plaatsvindt.

Zzp’er in de zorg

Als zzp’er wil jij kwaliteit leveren aan je klanten/cliënten. Maar wat doe je als een wettelijk vertegenwoordiger of cliënt je vertelt dat je niets hoeft te registreren of zelfs niet mag? De persoon in kwestie zegt dat in het regelement staat dat hij/zij verantwoordelijk is en dus zelf beslist wat er zal gebeuren. Als toelichting een voorbeeld.

Voorbeeld
Tijdens een acquisitiegesprek bij een potentiële klant leg je jouw werkwijze uit en vertelt dat, en hoe, je voldoet aan kwaliteit en wet- en regelgeving. De ouder geeft aan dat zij absoluut niet willen dat jij iets registreert omdat ze bang zijn dat dit tegen ze gebruikt kan worden. Dit kan om verschillende reden zijn, bijvoorbeeld als er vermoedens zijn van mishandeling. Jij begrijpt het argument, maar wat nu?

Oplossing
Je bent als zzp’er verantwoordelijk voor de zorg die je levert en voor de keuzes die je maakt. Er blijven daarom twee mogelijkheden over:

• Je legt uit dat je onder de Wet Kwaliteit, Klachten en geschillen in de zorg (WKKGZ) valt en waaraan je moet voldoen. Daarbij leg je uit dat, wanneer je aan deze eisen voldoet, je ook kwalitatief goede zorg levert.
• Wanneer je de potentiële klant of diens ouder(s) niet weet te overtuigen is het verstandig om de zorg niet aan te nemen en een andere te klant zoeken.

De risico’s voor zzp’ers in de zorg

Als zzp’er in de zorg kan je gecontroleerd worden door het IGJ. Zij controleren of je voldoet aan de zorgwetgeving, ook als je zorg verleent via pgb. Wanneer je hier niet aan voldoet kun je een waarschuwing ontvangen. Er kunnen dan een aantal verbeteringen worden opgelegd die binnen een bepaalde tijd doorgevoerd moeten worden. Je komt dan onder toezicht van de inspectie te staan.

Praktijkvoorbeeld
Als zzp’er ben je verantwoordelijk voor de zorg die je levert. De volgende zzp’er koos ervoor een gezin te helpen. Er werden risicovolle handelingen uitgevoerd, zonder uitvoeringsverzoek. En toen ging er iets mis.

De arts heeft 10 liter zuurstof voorgeschreven en dit met de ouders besproken. Hij heeft geen uitvoeringsverzoek uitgeschreven. De ouders geven de opdracht aan de zzp’er, vertellen hoe te handelen en geven voor de zuurstof 12 liter aan. Vervolgens ontstaat er zuurstofvergiftiging, met alle gevolgen van dien. De zzp’er had dit moeten en kunnen voorkomen door een uitvoeringsverzoek op te vragen. De zzp’er zal zich moeten verantwoorden. Als zzp’er in de zorg loopt dit anders dan bij andere zorgverleners die in loondienst zijn. Als zzp’er heb je immers geen grote organisatie achter je staan ter ondersteuning.

Voldoe aan wet- en regelgeving

Zorg dat je voldoet aan de wet- en regelgeving, ook als je zorg verleent vanuit een pgb. Jij bent verantwoordelijk voor de zorg die je levert en moet daarover verantwoording afleggen. Niet alleen aan de budgethouder, maar ook aan instanties zoals:

1. Inspectie Gezondheid & Jeugd (controle op de zorg die je levert)
2. De Sociale Verzekeringsbank (controle op administratie, controle op rapportages. Wat voor zorg is er op welk tijdstip geleverd)
3. Het Zorginstituut (openbaar maken van kwaliteitsgegevens)