Verkiezingen 2021: de politieke standpunten over zzp’ers op een rij
Laatste update: 03-12-2023
Leestijd: 9 min
Door: Redactie ZZP Servicedesk
Dit artikel is gepubliceerd op 15 februari 2021.
De Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart komen snel dichterbij. Politieke partijen hebben in verkiezingsprogramma’s hun plannen voor de arbeidsmarkt beschreven en daarmee ook hun standpunten over zzp’ers: een aanzienlijk deel van het electoraat en een grote maar ook diverse groep. Dit artikel geeft een beknopt overzicht van zzp-standpunten van een aantal politieke partijen. Dat kan je mede helpen jouw stem te bepalen.
Veel verkiezingsprogramma’s stellen vast dat de coronacrisis de zwakke punten in de arbeidsmarkt op een pijnlijke manier heeft laten voelen. Bijvoorbeeld de zwakke onderhandelings- en inkomenspositie van een grote groep zzp’ers die ineens zonder opdrachten zat.
Zzp’ers stonden de afgelopen kabinetsperiode regelmatig in de politieke belangstelling. Het ging dan over onderwerpen als schijnzelfstandigheid en minimumtarieven, verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering, pensioenopbouw en fiscale regelingen zoals de zelfstandigheidsaftrek.
Deze onderwerpen zijn in dit artikel uitgelicht met de standpunten uit de verkiezingsprogramma’s van 14 politieke partijen. Beknopt en aan de hand van citaten.
De selectie van deze 14 politieke partijen is gebaseerd op de meest recente peilingen van de Peilingwijzer. Het zijn die partijen die de grootste kans maken om in de nieuwe Tweede Kamer te komen en daarmee, hetzij in de regering hetzij in de oppositie, invloed te krijgen op toekomstig beleid ten aanzien van ruim een miljoen zzp’ers.
Klik op onderstaande links en ga snel naar:
– Wet DBA: schijnzelfstandigheid en minimumtarief
> De demissionaire regeringspartijen
> De linkse oppositiepartijen
> Overige partijen
– Belastingplannen
> De demissionaire regeringspartijen
> De linkse oppositiepartijen
> Overige partijen
– Verplichte AOV
> De demissionaire regeringspartijen
> De linkse oppositiepartijen
> Overige partijen
– Pensioenopbouw
> De demissionaire regeringspartijen
> De linkse oppositiepartijen
> Overige partijen
Wet DBA: Schijnzelfstandigheid en minimumtarief
Zelfstandigen die eigenlijk als werknemer werken zijn goedkoop voor opdrachtgevers, die ook nog eens gemakkelijk van die zzp'ers af kunnen. Er bestaat voor zzp’ers namelijk niet iets als wettelijk minimumloon, opdrachtgevers dragen geen premies af en er is geen recht op ontslagbescherming. Wat zeggen de verkiezingsprogramma’s over schijnzelfstandigheid en over minimumtarieven?
Wet DBA – De demissionaire regeringspartijen
VVD
De rechtspositie van zzp’ers wordt wettelijk vastgelegd en duidelijk onderscheiden van die van werknemers: dan is handhaving mogelijk en schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Echt zzp-schap houdt in ieder geval in dat je zelf beslist of je een opdracht aanneemt en je je eigen tarieven vaststelt. Een werkgever wordt verplicht de schijn-zzp'er in dienst te nemen en krijgt een boete. Over minimumtarieven wordt niets vermeld in het verkiezingsprogramma.
CDA
‘’De rechtspositie van zzp’ers moet duidelijk worden en constructies rond schijnzelfstandigheid moeten worden aangepakt.‘’ Over minimumtarieven wordt niets vermeld in het verkiezingsprogramma.
D66
Om schijnzelfstandigheid tegen te gaan wil de partij verschillen in de fiscaliteit en de sociale zekerheid tussen verschillende vormen van arbeidsrelaties verkleinen: “hierdoor wordt de aard van het werk bepalend voor de vorm van de arbeidsrelatie, in plaats van de kosten.”
“We vergroten de mogelijkheden voor collectieve onderhandelingen voor zelfstandig ondernemers, om tegenwicht te bieden aan de marktmacht van opdrachtgevers.” Deze opvatting van D66 kan betekenen dat je ook collectief onderhandelt over (minimum) tarieven.
ChristenUnie
‘’Om misbruik en schijnzelfstandigheid tegen te gaan, kiezen we voor het uitgangspunt ‘werknemer, tenzij…“ Fiscale voordelen zijn geen reden om iemand als zzp’er in te huren in plaats van hem in dienst te nemen. Minimumtarieven voor zzp’ers moeten in cao’s worden afgesproken.
Wet DBA – De linkse oppositiepartijen
GroenLinks
“We maken schijnzelfstandigheid onmogelijk.’’ Groen Links wil dat doen via belastingen en premies. “Zelfstandigen krijgen recht op een fatsoenlijk minimumtarief.”
SP
Het woord schijnzelfstandigheid noemt de SP niet, maar schrijft: “We voorkomen dat mensen gedwongen als zelfstandige aan de slag moeten, zoals in de bouw, de zorg of de platformeconomie (Uber, Deliveroo, etc.).”
‘’Door de invoering van een minimumtarief kunnen (freelance) journalisten en fotografen voortaan een fatsoenlijke boterham verdienen.’’ Dit staat in de context over onafhankelijkheid van de media. Of de partij een minimumtarief wil voor álle zzp’ers is onduidelijk.
PvdA
Werken als zzp’er mag alleen nog voor werk dat ‘’niet hoort bij (gewone werkzaamheden van) een organisatie, en waarvoor bijzondere kennis nodig is’’. Ook schrijft de PvdA:
“Platforms zijn werkgevers tenzij zij het tegendeel kunnen bewijzen.’’
‘’Er komt een einde aan onderbetaling van zzp’ers.’’ Zelfstandigen moeten collectief kunnen onderhandelen over hun tarieven. Ook worden er (sectorale) minimumtarieven afgesproken, die minimaal gelijk zijn aan de volledige kosten voor een werknemer.
PvdD
‘’Schijnzelfstandigheid wordt tegengegaan en medewerkers worden niet gedwongen zzp’ers te worden.’’ Het zelfstandigencontract voor zzp’ers krijgt een eigen status.
Over minimumtarieven wordt niets vermeld in het verkiezingsprogramma.
Wet DBA – Overige partijen
PVV
Gesproken wordt over “tegengaan doorgeschoten flexibilisering arbeidsmarkt”. Het is niet helder of het hier ook gaat over zzp'ers. Over minimumtarieven wordt niets vermeld in het verkiezingsprogramma.
50+
Over schijnzelfstandigheid en minimumtarieven wordt niets vermeld in het verkiezingsprogramma.
SGP
‘’Echte zzp’ers moeten de ruimte krijgen, schijnzelfstandigheid moet tegengegaan worden. Dit kan bijvoorbeeld door een heldere definitie vast te stellen of door het stellen van criteria.” Door (potentiële) zelfstandigen bewust te maken van voor- en nadelen zzp-schap is schijnzelfstandigheid waar iemand inrolt te voorkomen.
Aan de onderkant van de markt concurreren zzp'ers tegen te lage tarieven constateert de SGP, maar doet geen voorstel voor minimumtarieven.
DENK
Over schijnzelfstandigheid wordt niets vermeld in het verkiezingsprogramma. Wel wil de partij: ‘’Minder flex, meer vast’’. Over minimumtarieven wordt ook niets vermeld.
FvD
Schijnzelfstandigheid wordt niet expliciet benoemd maar de partij wil terugkeer naar een overzichtelijke en effectieve regeling vergelijkbaar met de VAR. Over minimumtarieven wordt niets vermeld.
JA21
“… Wet DBA afschaffen met behoud van verplichte veronderstelde dienstbetrekking voor de lage tarieven, bijv. bij gedwongen ondernemerschap.” Over minimumtarieven wordt niets vermeld in het verkiezingsprogramma.
Belastingplannen
Ondernemers met een eenmanszaak, dus ook veel zzp'ers, krijgen sinds vele jaren een steuntje in de rug van de overheid door middel van speciale belastingwetgeving. Denk bijvoorbeeld aan startersaftrek, zelfstandigenaftrek en MKB- winstvrijstelling. Om hier recht op te hebben moet je minimaal 1.225 uur per jaar aantoonbaar aan je onderneming besteden. Wat vind je in de verkiezingsprogramma’s over belastingplannen voor zzp’ers?
Belastingplannen – De demissionaire regeringspartijen
VVD
De partij wil zzp’ers meer fiscale mogelijkheden geven voor pensioenopbouw. De VVD schrijft ook dat echte zelfstandigen ‘’ruimte en zekerheid verdienen’’ maar gaat niet in op wat dat fiscaal voor zzp’ers betekent.
CDA
De partij wil ‘’minder financiele en fiscale voordelen bij het flexibel inhuren van een zelfstandig ondernemer’’. De belastingdruk op arbeid moet minder afhankelijk worden van de contractvorm.
D66
De partij wil minder grote fiscale (en sociale, juridische) verschillen tussen contractvormen.
ChristenUnie
‘’We integreren de arbeidskorting en de ondernemersregelingen in de inkomstenbelasting geleidelijk tot één werkendenkorting. De mkb-winstvrijstelling houden we deels overeind.’’
Belastingplannen – De linkse oppositiepartijen
GroenLinks
“We verhogen de premie voor werkgevers op tijdelijke contracten, behandelen alle werkenden gelijk voor de belasting en vormen de arbeidskorting en de zelfstandigenaftrek om tot één korting die voor alle werkenden gelijk is.” De zelfstandigenaftrek komt daarmee dus helemaal te vervallen.
SP
‘’We steunen het midden- en kleinbedrijf (mkb), bijvoorbeeld door de zogenoemde. kleinschaligheidsinvesteringsaftrek te verhogen.’’ Of de partij hier ook zzp’ers mee bedoelt is niet duidelijk.
PvdA
‘’Er komt een werknemersvoordeel zodat het aantrekkelijker wordt om mensen in vaste dienst te nemen. Bedrijven die dat niet doen, belasten wij. De verschillen tussen werknemers en zelfstandigen nemen af. Opdrachtgevers van zelfstandigen gaan betalen voor de zekerheid van alle werkenden.’’
PvdD
Over belastingplannen met betrekking tot zzp’ers wordt niets vermeld in het verkiezingsprogramma.
Belastingplannen – Overige partijen
PVV
Over belastingplannen met betrekking tot zzp’ers wordt niets vermeld in het verkiezingsprogramma.
50+
Over belastingplannen met betrekking tot zzp’ers wordt niets vermeld in het verkiezingsprogramma.
SGP
‘’De fiscale behandeling van zzp’ers moet beter aansluiten op hun positie op de arbeidsmarkt. Enerzijds moeten zij de middelen en de ruimte hebben om hun sociale zekerheid (arbeidsongeschiktheid, pensioen) op een goede manier vorm te geven. Anderzijds moet voorkomen worden dat er een oneigenlijke aantrekkingskracht van het zelfstandig ondernemerschap ontstaat door fiscale prikkels. Een fiscale aftrek moet wel blijven bestaan, met name voor ondernemers in de startfase.’’
DENK
De partij wil ‘’belastingverlaging voor het MKB’’.
FvD
‘’Vereenvoudiging van fiscale regelgeving voor zzp’ers door een hogere belastingvrije voet (van uiteindelijk €20.000) zodat zij met minder administratieve rompslomp geconfronteerd worden.’’ Ook wil de partij de heffingskorting behouden voor zzp’ers.
JA21
‘’….wil een fiscaal systeem dat zzp’ers ondersteunt om samen een nieuwe mkb-onderneming te starten.’’
Verplichte AOV
Als een zzp’er langdurig ziek wordt en geen AOV heeft, valt zijn inkomen voor een groot deel of helemaal weg. Onverzekerdheid komt steeds meer voor bij zzp'ers, ook als er verder geen reserves zijn om tegenvallers op te vangen. Voor veel zzp'ers is een AOV gewoonweg te duur.
Het nieuwe Pensioenakkoord wil een wettelijke verzekeringsplicht tegen arbeidsongeschiktheid voor zzp'ers. Verzekeren kan dan bij het UWV of door middel van een (gelijkwaardige) private verzekering. Wat zeggen de verkiezingsprogramma's over een verplichte AOV voor zzp'ers?
Verplichte AOV – De demissionaire regeringspartijen
VVD
Er komt voor zzp’ers een verplichte en betaalbare basisverzekering voor arbeidsongeschiktheid. Zzp’ers die een private AOV hebben, worden uitgezonderd. Verzekeraars wordt verplicht zzp’ers te accepteren.
CDA
“Voor alle werkenden komt er een basisvoorziening voor arbeidsongeschiktheid.”
D66
“We voeren een betaalbare collectieve arbeidsongeschiktheidsverzekering in waaraan alle werkenden deelnemen.”
ChristenUnie
‘’…. er komt een verplichte, betaalbare publieke basisverzekering voor arbeidsongeschiktheid voor alle werkenden – dus ook voor zzp’ers.’’
Verplichte AOV – De linkse oppositiepartijen
GroenLinks
‘’Er komt een collectieve basisvoorziening tegen arbeidsongeschiktheid voor alle werkenden. Zelfstandigen kunnen zich daar bovenop vrijwillig bijverzekeren bij dezelfde publieke instantie die de basisvoorziening verstrekt.’’
SP
‘’Voor zzp’ers verbeteren we de sociale zekerheid, onder meer door (….) een collectieve verzekering tegen arbeidsongeschiktheid.’’
PvdA
Verplicht en naar vermogen opbouwen van bescherming tegen arbeidsongeschiktheid, vanaf eerste werkdag. ‘’Opdrachtgevers van zelfstandigen betalen daaraan mee.’’
PvdD
Het wordt voor zzp’ers eenvoudiger om zich vrijwillig te verzekeren. ‘’Zzp’ers krijgen toegang tot een (collectieve) arbeidsongeschiktheidsverzekering.’’
Verplichte AOV – Overige partijen
PVV
De partij wil “zzp’ers betaalbaar vrijwillig verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid’’.
50+
Over een verplichte AOV wordt niets vermeld in het verkiezingsprogramma.
SGP
Geen verplichting om een AOV af te sluiten als je gegarandeerd zelf andere passende maatregelen treft. Bijvoorbeeld kapitaal in de eigen onderneming, eigen vermogen of deelname aan broodfonds. De partij geeft als mogelijkheden voor een AOV: ‘’Overwegen verzekeringsplicht volledige en blijvende arbeidsongeschiktheid of basisverzekering alle werkenden.’’
DENK
‘’Een betaalbare en verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp'ers.’’
FvD
“Zelfstandigen moeten ook niet worden gedwongen om aan verplichte verzekeringen deel te nemen. Keuzevrijheid staat centraal.”
JA21
‘’Geen wettelijke verzekeringsplicht voor zzp’ers voor het arbeidsongeschiktheidsrisico.’’
Pensioenopbouw
Vorig jaar is er tussen overheid en sociale partners een Pensioenakkoord bereikt dat nog in wetgeving moet worden omgezet. Voor zzp’ers is dat belangrijk omdat er is afgesproken te onderzoeken hoe zzp’ers gemakkelijker pensioen kunnen opbouwen. Bijvoorbeeld door zich vrijwillig aan te sluiten bij een pensioenfonds of door verplichte deelname, met eventueel variabele inleg. Wat zeggen de verkiezingsprogramma’s over pensioenopbouw door zzp’ers?
Pensioenopbouw – De demissionaire regeringspartijen
VVD
Een zzp’er is zelf verantwoordelijk voor zijn pensioenopbouw. Een zzp’er kan kiezen voor deelname aan een pensioenfonds (dus een collectief) maar ook voor een individuele product bij een verzekeraar.
CDA
‘’…en voor zelfstandigen wordt het eenvoudiger en vooral vanzelfsprekender om een pensioen op te bouwen.’’ Broodfondsen voor zelfstandigen vindt het CDA een inspirerend initiatief vanuit de samenleving.
D66
‘’Met het pensioenakkoord van 2020 wordt het pensioenstelsel persoonlijker, toekomstbestendig en biedt het een betere kans op een goed pensioen. D66 voert het Pensioenakkoord onverkort uit.’’
ChristenUnie
“Zij (zzp’ers) krijgen ook het recht pensioen op te bouwen bij een pensioenfonds.’’
Pensioenopbouw – De linkse oppositiepartijen
GroenLinks
‘’Iedereen die werkt, moet zeker zijn van een goed pensioen. Daarom gaan werkgevers en opdrachtgevers pensioenpremie betalen voor iedereen die voor ze aan het werk is, ook voor uitzendkrachten en zzp’ers.’’
SP
‘’Voor zzp’ers verbeteren we de sociale zekerheid, onder meer door recht op een goed pensioen…’’
PvdA
Verplicht en naar vermogen opbouwen van pensioen, vanaf eerste werkdag. ‘’Opdrachtgevers van zelfstandigen betalen daaraan mee…’’
PvdD
‘’Het wordt voor zzp’ers eenvoudiger om vrijwillig te sparen voor pensioen of zich te verzekeren. Zzp’ers krijgen toegang tot een (collectieve) pensioenverzekering.’’
Pensioenopbouw – Overige partijen
PVV
“Zzp’ers betaalbaar vrijwillig verzekeren (tegen) arbeidsongeschiktheid en pensioen.’’
50+
Hoewel pensioenopbouw door zzp’ers niet wordt genoemd, noemt het verkiezingsprogramma wel als plan ‘’Ondersteuning pensioenfonds voor ondernemers’’.
SGP
‘’Verplichte pensioenopbouw via pensioenfondsen is onwenselijk. Zzp’ers moeten de ruimte krijgen om hun oudedagsvoorziening in te vullen via bijvoorbeeld een fonds, een eigen woning of via investeringen in de eigen onderneming. Zzp’ers die wel willen intekenen op een collectieve regeling moeten daarvoor de ruimte krijgen.‘’
DENK
Over pensioenopbouw voor zzp’ers wordt niets vermeld in het verkiezingsprogramma.
FvD
De vrijheid om te kiezen staat centraal: “Zelfstandigen moeten ook niet worden gedwongen om aan verplichte pensioenverzekeringen deel te nemen.”
JA21
Over pensioenopbouw voor zzp’ers wordt niets vermeld in het verkiezingsprogramma.
ZZP Verkiezingsmatrix
Met onze ZZP Verkiezingsmatrix zie je in één oogopslag welke partij iets te zeggen heeft over een thema dat voor jou belangrijk is.
Download hier
