Starten als zzp’er in het onderwijs: de kansen en gevaren
Laatste update: 03-12-2023
Leestijd: 5 min
Door: Redactie ZZP Servicedesk
In Nederland heerst een schrijnend lerarentekort. Veel scholen hebben openstaande vacatures voor docenten, die ze met geen mogelijkheid ingevuld krijgen. De uitstel op handhaving van wet DBA maakt het tegelijkertijd eenvoudig voor scholen om met zzp’ers zaken te doen. Als logisch gevolg overwegen veel (toekomstige) docenten om hun carrière als zzp’er voort te zetten. Zie jij jezelf als zelfstandig ondernemer voor de klas staan? Denk goed na over de kansen en gevaren.
Tip: Zo start je succesvol!
Starten was nog nooit zo eenvoudig met onze GRATIS starterschecklist boordevol tips, tricks en een te volgen stappenplan. Succesvol starten doe je zo!
Kans 1: Bredere ervaring
De voornaamste reden (CBS, 2022) waarom zelfstandigen voor zichzelf beginnen, is het verlangen naar meer uitdaging. Leerkrachten die hun vaste dienstverband bij een school verruilen voor het zzp-schap, hebben de mogelijkheid ervaring op te doen bij verschillende scholen en in verschillende type onderwijs. Ben je bijvoorbeeld altijd al nieuwsgierig geweest naar jouw impact in het speciaal onderwijs? Of voel je je aangetrokken tot het middelbaar beroepsonderwijs? Als zzp’er is het eenvoudiger om jezelf tegelijkertijd in meerdere type onderwijs te testen.
Kans 2: Leer wat voor type school je waardeert
Zoals geen enkele leerling hetzelfde is, is ook geen enkele school hetzelfde. Sommige scholen hebben een fantastische teamsfeer en effectieve vergaderingen. Andere scoren wellicht minder goed op die vlakken, maar hebben juist een fantastisch systeem voor ouderavonden of bieden je meer mogelijkheden met betrekking tot digitaal lesgeven. Door voor verschillende scholen tegelijk te werken, ontdek je snel wat jou in scholen juist wel of niet aanspreekt. Deze ervaring kun je jouw gehele carrière gebruiken om een meer afgewogen beslissing te maken bij de keuze van jouw toekomstige school.
Kans 3: Meer vrijheid
De op een na belangrijkste reden om het vaste dienstverband voor het zzp-schap te verruilen is de wens om zelf te kunnen bepalen hoeveel en wanneer je werkt. Zzp’ers in het onderwijs genieten deze vrijheid ook. Zo kan een zzp’er ervoor kiezen alleen op bepaalde dagen of zelfs dagdelen te werken.
Bovendien ben je als zzp’er natuurlijk ook helemaal vrij om je eigen tarief te bepalen.
Kans 4: Hoger inkomen
In ons overzicht met de uurtarieven van zzp’ers in 2022 kun je zien dat het geen uitzondering is dat zzp’ers 50% meer verdienen dan collega’s in loondienst. Dat geldt meestal ook voor je uurtarief als zzp'er in het onderwijs. Hoewel je altijd zelf je markt moet verkennen en de risico’s af moet wegen, geven zzp’ers als Juf Rozemarie (Parool, 2019) aan dat zij als zzp’er bruto twee keer meer verdienen dan in loondienst. Reken je echter niet direct rijk! Van je uurtarief moet je namelijk veel zaken betalen, zoals pensioenopbouw en verzekeringen. Bovendien krijg je als zzp’er natuurlijk geen vakantiegeld.
Gevaar 1: Minder klanten dan verwacht
Ondernemen en risico gaan hand in hand. Zelfs als je tientallen vacatures uit de regio hebt verzameld, is dat geen garantie dat je ook daadwerkelijk voor deze scholen aan de slag mag. Bovendien hebben contracten vaak een korte duur en is niet met zekerheid te zeggen hoe de wereld er over een paar maanden uitziet. Wees je er dus van bewust dat het aantal klanten en het aantal uren dat je voor hen kunt werken lager uit kan vallen dan je vooraf verwacht. Zzp-docent Els vertelt meer over het vinden van opdrachten.
Gevaar 2: De verplichte randzaken vallen tegen
Waarschijnlijk ben je leraar geworden, omdat je het geweldig vindt om voor de klas te staan en leerlingen verder te helpen. Wanneer je ervoor kiest zzp’er te worden, zal je echter ook tijd moeten besteden aan de daarbij behorende verplichtingen als het bijhouden van je administratie (offertes en facturen opstellen) en het doen van belastingaangifte. Met online boekhoudsoftware wordt het doen van je administratie een stuk makkelijker gemaakt. Enkele aanraders:
Advies: Bekijk alle drie de programma's en beoordeel welke het beste bij je past.
Als je lesgeeft op een school ben ben je in principe vrijgesteld van btw. Als je werkt in het kort beroepsonderwijs moet je je voor btw-vrijstelling registreren bij het Centraal Register Kort Beroepsonderwijs (CRKBO). Lees hier meer.
Gevaar 3: Politieke ontwikkelingen
Op zijn zachtst gezegd is de overheid niet unaniem voorstander van massaal zzp-schap in Nederland. Met wetten als de wet DBA zegt de overheid zzp’ers te willen beschermen, maar creëert de overheid in de praktijk veel onduidelijkheid over wanneer je als zzp’er nu wel of niet als zelfstandige mag werken. Op het moment hoef je als zzp’er geen ingewikkelde modelovereenkomsten met opdrachtgevers af te sluiten, maar in het verleden was dit wel het geval. Als de overheid besluit om het inhuren van zzp’ers door opdrachtgevers weer ingewikkelder te maken, kan het zijn dat veel scholen het minder zien zitten om zzp-docenten aan te nemen. Mogelijk leidt dat tot minder opdrachten voor jou.
Beslissingen van de politiek kunnen je als zzp’er ook op een andere manier direct in de portemonnee raken. Zo wordt het in de toekomst mogelijk voor iedere zzp’er verplicht om een verzekering af te sluiten tegen arbeidsongeschiktheid.
De sprong wagen: ja of nee?
Past het lesgeven als zzp’er wel of niet bij je? Dat is de belangrijkste vraag waar je goed over na moet denken. Hoe zou het voor jou voelen om als zelfstandig leerkracht door het leven te gaan? Geeft het voldoening? Maakt het je trots? Ben je bereid de administratieve verplichtingen aan te gaan? Zorg dat je deze vragen voor jezelf beantwoordt zonder je te laten beïnvloeden door je omgeving.
Het schrijven van een ondernemingsplan met een financiële planning, kan je helpen om de financiële gevolgen van jouw keuze te overzien.
Nog geen leraar? Doe de checklist!
De Rijksoverheid heeft een checklist waarmee je kunt ontdekken hoe je leraar kunt worden. Na het invullen van de checklist zie je precies of en op welke manier je als onderwijzer aan de slag kunt. Ook zonder bevoegdheid kun je mogelijk direct beginnen.
In het voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs mag je als vakdocent bijvoorbeeld 4 uur per week lesgeven op jaarbasis.
Geen zin om weer fysiek de schoolbanken in te duiken? Verschillende opleiders, zoals NCOI en NHA, bieden de opleiding Pedagogiek als volledige thuisstudie aan.
Mogelijke alternatieven
Blijkt uit de test dat je nog niet aan de slag kunt en heb je toch het gevoel direct te willen starten als zzp'er? Denk eens goed na over wat je motieven zijn om als zzp-docent te beginnen? Word je vooral blij van de gedachte kinderen verder te helpen? Spreekt het begeleiden van leerlingen die niet goed meekomen je aan? Mogelijk behoren alternatieven als kindercoach, huiswerkbegeleider of oudercoach wel direct tot de mogelijkheden.
Conclusies
Heb jij een lerarenhart en ben je niet bang voor de risico’s die met het ondernemerschap gepaard gaan? Mogelijk is het zzp-schap iets voor jou. Wie als zzp’er voor de klas staat. heeft namelijk de mogelijkheid zijn carrière gevarieerder in te vullen en kan sneller ontdekken waar hij het beste uit de verf komt. Zorg er wel voor dat je je bewust bent van de serieuze risico’s als tegenvallende inkomsten en toekomstige politieke beslissingen. Onderzoek bovendien goed welke kansen en risico’s voor jouw persoonlijke situatie mogelijk nog meer van toepassing zijn. Wanneer je zeker weet dat je jouw onderwijs carrière als zzp’er voort wilt zetten, biedt dit artikel een goed startpunt. Wanneer je als zzp’er ooit voor lastige uitdagingen komt te staan, helpen onze deskundige adviseurs je graag.
